Κλερ, Ρενέ

(René Clair, Παρίσι 1898 – 1981). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Γάλλου σκηνοθέτη, σεναριογράφου και ηθοποιού Ρενέ-Λισιέν Σομέτ (René-LucienChomette). Ήταν συνδεδεμένος στενά με τους πνευματικούς κύκλους του Παρισιού. Το 1920 δέχτηκε να εμφανιστεί, για διασκέδαση, στην ταινία Το κρίνο της ζωής. Πολύ σύντομα όμως ο κινηματογράφος τον απορρόφησε ολοκληρωτικά. Έλαβε μέρος στην πρωτοποριακή κίνηση και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με το έργο Το Παρίσι που κοιμάταιΗ αόρατη ακτίνα (1923), φανταστική ιστορία ενός επιστήμονα που εφευρίσκει μια μυστηριώδη ακτίνα, η οποία αποκοιμίζει τους Παριζιάνους. Το σημαντικότερο έργο του, κατά τη διάρκεια της πρωτοποριακής περιόδου, παραμένει Τοδιάλειμμα (1924), σύντομο κινηματογραφικό ιντερμέτζο ενός μπαλέτου σε δύο μέρη. Βασίστηκε σε μια ιδέα του ζωγράφου Φράνσις Πικάμπια, με μουσική του Ερίκ Σατί και σκηνική παρουσίαση από τα Σουηδικά Μπαλέτα, στο θέατρο των Ηλυσίων Πεδίων. Όπως και οι συνάδελφοί του, έδινε ιδιαίτερη σημασία στα τρικ και στα οπτικά εφέ. Τα τεχνάσματα όμως αυτά δεν ήταν ποτέ αυθαίρετα, αλλά εξυπηρετούσαν έναν ορισμένο σκοπό του σκηνοθέτη: την απόδοση μιας καινούργιας διάστασης στο κινηματογραφικό κωμικό στοιχείο, το οποίο στις ταινίες του Κ. είχε εκλεπτυσμένη μορφή, ενώ άγγιξε την τελειότητα σε ορισμένες σκηνές των έργων Το ψάθινο καπέλο από την Ιταλία (1927) και Το εκατομμύριο (1931), εμπλουτίστηκε δε με λεπτό σατιρικό οίστρο στις ταινίες Ζήτω η ελευθερία! (1932) και Ο τελευταίος δισεκατομμυριούχος (1935), όπου ο σκηνοθέτης εξέφρασε την αντίθεσή του στον ολοκληρωτισμό. Παράλληλα προς τον κωμικό οίστρο του, αναπτύχθηκε και η τάση προς τον συναισθηματισμό και την ποίηση, που βρήκε τους πιο λεπτούς τόνους της στα έργα Οι δύο δειλοί (1928) και 14 Ιουλίου (1933). Ωστόσο, μια αίσθηση θλίψης και πικρίας είναι διάχυτη στις καλύτερες ταινίες της ωριμότητάς του: Η σιωπή είναι χρυσός (1947), Τα μεγάλα γυμνάσια (1955), Porte de Lilas (1957), Όλο το χρυσάφι του κόσμου (1961), Ερωτικές γιορτές (1965), Ο πόλεμος με δαντέλες (1966). Η εκλογή του στη Γαλλική Ακαδημία αποτέλεσε την επίσημη αναγνώριση της πολύχρονης και γόνιμης δραστηριότητάς του. Ο Γάλλος σκηνοθέτης Ρενέ Κλερ.